radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Uit EU stappen vooral in Nederland issue

Welke onderwerpen trekken kiezers naar de stembus in de verschillende Europese landen? Wat vinden ze in alle landen belangrijk en welke thema's vallen er specifiek per land op? EenVandaag vergeleek de resultaten van de StemWijzers uit 14 Europese landen en keek waar de deelnemers het meeste gewicht aan hechtten.

 De onderzochte landen zijn Nederland, Engeland, België, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Italië, Oostenrijk, Letland, Polen, Tsjechië, Slowakije, Bulgarije en Griekenland. 

Minimumloon, homohuwelijk en asielzoekers

Thema’s die in de meeste Europese landen belangrijk gevonden worden zijn het minimumloon, het homohuwelijk en de asielwetgeving.  Veel deelnemers vinden dat de EU zich sterk moet maken voor de invoering van een minimumloon in alle lidstaten. De hoogte daarvan moet per land worden vastgesteld.

De meeste deelnemers uit West-Europese landen vinden het belangrijk dat een in een bepaald land gesloten homohuwelijk in alle Europese landen erkend wordt. In Oostenrijk wordt hier zelfs het meeste gewicht aan toegekend. In Oost-Europese landen als Polen, Tsjechië en Slowakije is hier meer verdeeldheid over. Ook het toelaten en de rechten van asielzoekers houden veel Europese kiezers bezig. 

Uit EU stappen vooral in Nederland issue

In veel Europese landen zijn wel kritische geluiden over de EU te horen. Italiaanse deelnemers staan uitgesproken negatief tegenover Europese integratie. Maar alleen de Nederlandse en de Engelse StemWijzer gaan zo ver om de stelling voor te leggen of Nederland uit de EU moet stappen. Met name potentiële PVV-stemmers kennen hier extra gewicht aan toe. 

Rusland in de achtertuin

Er zijn ook landen die meer invloed van Europa toejuichen, en dan vooral op het gebied van de buitenlandse politiek. In Letland en Griekenland willen veel invullers van de StemWijzer dat er meer buitenlands beleid op Europees niveau wordt vastgesteld. Ook in Polen, Tsjechië en Slowakije speelt dit thema een rol in de verkiezingsstrijd.

In de Oost-Europese landen leeft ook de vraag of er een Europees leger moet komen. De macht van buurland Rusland zou een rol kunnen spelen bij deze overwegingen. Bulgaarse deelnemers vragen zich af of de EU strafmaatregelen tegen Rusland moet nemen en Letten wil graag minder afhankelijk worden van Russische energie. 

Opvallende uitkomsten

De StemWijzers laten nog een aantal opvallende uitkomsten zien die typisch zijn voor één bepaald land. De Spaanse deelnemers hechten de meeste waarde aan de aanpak van de crisis en de werkloosheid.

In Griekenland vinden veel mensen dat er Europese obligaties ingevoerd moeten worden zodat alle eurolanden gezamenlijk garant staan als één land een lening afsluit. En Bulgaren vinden het heel belangrijk dat zij elektronisch kunnen stemmen, een kwestie die in geen van de andere StemWijzers voorkomt. 

De Nederlandse StemWijzer Europa is hier te vinden. Een overzicht van alle Europese StemWijzers is te vinden op Votematch.eu.

Over de StemWijzer

De StemWijzer is een Nederlands initiatief van Prodemos. De Europese StemWijzer is ook  ontwikkeld voor Engeland, België, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Italië, Oostenrijk, Letland, Polen, Tsjechië, Slowakije, Bulgarije en Griekenland. Na het beantwoorden van stellingen over de belangrijkste verkiezingsthema’s krijgt de bezoeker te zien met welke partij hij of zij de meeste overeenkomsten heeft. 20 Stellingen zijn in alle landen hetzelfde, hiernaast zijn er per land eigen stellingen toegevoegd.

Deelnemers kunnen extra gewicht geven aan thema’s voordat zij een stemadvies krijgen. Voor het bepalen van de stellingen werden onderzoeken van het EenVandaag Opiniepanel gebruikt. 

Aan de diverse Europese StemWijzers deden tot 21 mei, de dag voor de Europese verkiezingen, ruim 3 miljoen mensen mee. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dit is hoe veroordeelden in aanmerking kunnen komen voor gratie in Nederland

Dit is hoe veroordeelden in aanmerking kunnen komen voor gratie in Nederland
In Nederland ligt de beslissing voor een gratieverzoek bij de minister of staatssecretaris.
Bron: ANP

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gratie verleend aan zijn zoon Hunter Biden. Hij werd in juni schuldig bevonden aan de illegale aanschaf van een wapen. Maar door gratie ontkomt zijn zoon aan een gevangenisstraf. Hoe zit dat eigenlijk in Nederland?

Gratie is vermindering, verandering of kwijtschelding van een straf of maatregel die de rechter heeft opgelegd. Je kunt in Nederland al voor geldboetes vanaf 340 euro gratie vragen, tot en met veroordelingen tot levenslang. In de eerste 6 maanden van 2024 zijn er 362 gratieverzoeken geweest, daarvan zijn er 69 toegekend.

Vorstelijke macht

Richard van der Weide is strafrechtadvocaat en heeft meerdere keren een gratieverzoek ingediend. Het verlenen van gratie is van oudsher een speciaal recht voor de monarch, de koning dus.

"Je ziet het ook nog wel in tekenfilms. Dan was er een koning die op zijn troon zat. Vervolgens kwam de dorpeling langs en ging de rechtszaak voor zichzelf voeren. De koning zei dan: 'je krijgt gratie of je krijgt het niet'. Dus oorspronkelijk ligt die macht bij de vorst", vertelt journalist en historicus Coks Donders daarover.

Advies van OM en rechter

Sinds 1848 heeft Nederland ministeriële verantwoordelijkheid, waardoor de beslissing voor een gratieverzoek uiteindelijk bij de minister of staatssecretaris ligt. "Het is formeel de koning, maar de staatssecretaris beslist. De koning gaat echt niet achter zijn bureau al die gratieverzoeken beoordelen", zegt strafrechtadvocaat Van der Weide.

Bovendien gaat een gratieverzoek eerst nog langs de rechter en het Openbaar Ministerie. "Het gratieverzoek wordt gestuurd voor advies naar het OM en naar de rechter. Als die negatief adviseren, dan leidt dat ook meestal tot een afwijzende beslissing op het verzoek. De rechter die uiteindelijk betrokken is geweest bij de zaak, heeft daar wel degelijk een adviserende stem in."

Bekijk ook

Alleen in schrijnende situaties

De strafrechtadvocaat komt gratieverzoeken in zijn werkveld vooral tegen bij vrijheidsstraffen. Iemand heeft dan een gevangenisstraf en moet deze in de gevangenis of in een huis van bewaring uitzitten. In een aantal situaties kan een gratieverzoek een oplossing zijn. Zo kan het een uitkomst bieden als de uitvoering van een gevangenisstraf voor een veroordeelde belastend is, legt Van der Weide uit.

"De straf leidt dan tot een schrijnende situatie in de privésfeer of medische sfeer. Je moet bijvoorbeeld denken aan mensen die terminaal zijn die dan nog een aantal jaren of maanden de gevangenis in moeten. In die gevallen kun je een gratieverzoek indienen", legt de strafrechtadvocaat uit.

Strafvermindering of andere straf

Een gratieverzoek heeft dus alleen een kans van slagen op het moment dat er sprake is van gewijzigde omstandigheden die de rechter tijdens de behandeling van de zaak niet kende, vervolgt Van der Weide.

"Het kan alleen op het moment dat de straf onherroepelijk is, dus niet meer naar een hoger rechtscollege kan, en de straf daarmee vaststaat. En daarnaast moet er sprake zijn van nieuwe omstandigheden, die als het bekend zou zijn geweest bij de behandeling van de zaak tot een ander oordeel zou hebben geleid bij de rechter." Vervolgens kan er worden besloten voor een gedeeltelijke of gehele kwijtschelding, of een omzetting van de straf.

Bekijk ook

Frank Masmeijer

Een bekend voorbeeld van iemand die in Nederland gratie is verleend, is voormalig tv-presentator Frank Masmeijer. Hij zat 9 jaar in de gevangenis voor betrokkenheid bij cocaïnehandel.

Masmeijer moest eigenlijk nog anderhalf jaar toen hij in juli 2022 gratie van de koning kreeg en vervroegd vrijkwam.

'Dat bestaat niet in Nederland'

Toch verschilt Nederland erg met Amerika. Daar is de situatie vooral politiek gekleurd omdat de president zijn eigen zoon gratie heeft verleend. In Nederland komt dat haast niet voor. "Hier wordt echt alleen gekeken of die straf nog rechtvaardig is. Maar het kan ook dat een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wordt omgezet naar een werkstraf", vertelt Van der Weide.

Over de situatie in Amerika is de strafrechtadvocaat duidelijk: "Dat een president in Amerika zijn eigen zoon kan pardonneren, vind ik vanuit rechtsstatelijk oogpunt potsierlijk. Dat bestaat in Nederland niet."

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gratie verleend aan zijn zoon. Hunter Biden

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Politiek Den Haag moet vakmanschap veel meer waarderen, vindt loodgieter en influencer Anouar

Politiek Den Haag moet vakmanschap veel meer waarderen, vindt loodgieter en influencer Anouar
TikTok en YouTube populaire Haagse loodgieter Anouar Otmane.
Bron: EenVandaag

Het aantal mbo-studenten daalt. Politiek Den Haag zou zich veel meer moeten inspannen om jongeren enthousiast te maken voor een vakopleiding, vindt de op TikTok en YouTube populaire Haagse loodgieter Anouar. "Zonder installateurs wordt het een puinhoop."

Bijna dertig jaar in het vak zit hij al, de loodgieter Anouar Otmane. Via TikTok en YouTube deelt hij met zijn honderdduizenden volgers zijn liefde voor het vak. "Ik probeer echt het vak te promoten", zegt hij.

Vakmensen

En dat is nodig, het aantal jongeren dat een vakopleiding volgt, daalt. Rond 2020 volgden een half miljoen studenten een beroepsopleiding aan een MBO, maar de laatste jaren is dit aantal aan het dalen. Tot grote zorg van de MBO Raad, die vreest dat er straks een nog groter tekort aan vakmensen is.

Dat ziet ook Otmane. "We hebben te weinig vaklieden om mensen een mooi warm huis te geven", vertelt hij. De loodgieter komt op het moment om in het werk. "Het is gewoon echt veel te druk, de vraag is echt gigantisch. We moeten heel veel mensen teleurstellen."

Focus

Het zou goed zijn als meer mensen kiezen voor het vak loodgieter, vindt hij. "Nieuwe jongeren die voor dit leuke vak kiezen." Dat hij goed was met z'n handen, viel op school al vroeg op. "Want je bent zo goed in wat je doet hier." Hij kon al snel bij een bedrijf terecht voor een opleiding.

Hij werkte een tijdje in loondienst, maar Otmane heeft inmiddels z'n eigen bedrijf. "Ik had al snel door: ik wil meer bereiken", vertelt hij. "Op een gegeven moment had ik echt de focus, ik ga voor mezelf beginnen. Dat is een van de beste keuzes ooit geweest."

Bekijk ook

'Als je weet hoeveel wij moeten leren'

Veel jongeren hebben die sturing niet, ziet hij. Dat er wordt neergekeken op het MBO vindt hij een 'foute' gedachte. "Want als je weet hoeveel wij moeten leren en door moeten blijven studeren... Het is een vak dat echt ieder jaar verandert en als je zegt, nu heb ik even rust, dan raak je achter."

Door nieuwe wetten en regels moeten loodgieters zich continu bijven bijscholen. "Ik heb altijd cursussen genomen en nu ook weer met de nieuwe regels van de CO-Vakmanschap voor warmtepompen."

Vindingrijk zijn

Loodgieters moeten oplossingsgericht zijn. "Het is elke keer net even anders", vertelt hij. "Je moet net even een andere oplossing vinden en vindingrijk zijn. Er is geen handboek eigenlijk, je moet het gewoon kunnen oplossen".

Politiek Den Haag zou meer waardering moeten hebben voor vakmanschap, concludeert de populaire loodgieter. "Kun jij je een leven voorstellen zonder installateurs en loodgieters? Dat betekent dat als je naar de wc moet, dat het een puinhoop wordt als je geen installateur hebt."

Bekijk ook

Meer geld vrijmaken

"We kunnen niet zonder ziekenhuizen, maar we kunnen ook niet zonder installateurs", vervolgt Otmane. "En het moeten goede zijn. De techniek verandert, we moeten duurzamer worden."

En daarvoor moeten de opleidingen ook veel beter worden, vindt Otmane. "Vanuit de overheid moet meer geld worden vrijgemaakt om jongeren aan te moedigen voor het vak te kiezen."

Politiek Den Haag moet veel meer waardering hebben voor vakmanschap, vindt loodgieter Anouar

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant