radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Artsen: 'Gang naar de strafrechter moet kunnen'

Vanochtend is ex-neuroloog Jansen Steur veroordeeld tot zes maanden voorwaardelijke celstraf. Het is uitzonderlijk dat een arts behalve voor een medisch tuchtrechter ook voor de strafrechter moest verschijnen. Uit onderzoek dat EenVandaag samen met zorgdienstverlener VvAA uitvoerde onder 600 artsen, blijkt dat artsen de gang naar de strafrechter niet bij voorbaat afkeuren. Vooral als er een vermoeden is van opzettelijk medische fouten, moeten volgens hen ook artsen voor de strafrechter kunnen komen.

Slechts 4 procent van de deelnemende artsen vindt het een slechte zaak dat je als medicus voor de strafrechter kan komen, vooral omdat ze twijfelen of een strafrechter wel genoeg medische kennis heeft. 16 Procent stelt dat het altijd mogelijk moet zijn dat artsen zich verantwoorden voor de strafrechter; acht op de tien (79%) vinden dat dit alleen moet kunnen als uit vooronderzoek blijkt dat er sprake kan zijn van opzet. Een ruime meerderheid (85%) is van mening dat een arts in een dergelijk geval dan ook veroordeeld moet kunnen worden tot een gevangenisstraf. 

Een deelnemende arts zegt: 'Het moedwillig geven van foutieve diagnoses met een zeer grote impact voor de patiënt staat mijns inziens gelijk aan crimineel handelen.' Wel vinden veel artsen dat de medisch tuchtrechter als beste kan beoordelen of er echt sprake is van opzet; de strafrechter zien ze dan ook als een verlengde van de medisch tuchtrechter. 

Annemarie Smilde, tuchtrechtspecialist van VvAA: 'De relatie tussen arts en patiënt is gebaseerd op vertrouwen. Uit deze enquête blijkt dat zorgverleners van mening zijn dat als dat vertrouwen opzettelijk geschaad wordt, adequate berechting moet plaatsvinden.' 

'Zaak Jansen Steur heeft invloed op eigen werk'

Bijna driekwart (72%) van de ondervraagde artsen vindt het terecht dat Jansen Steur zich voor de strafrechter heeft moeten verantwoorden. Eén op de acht (13%) artsen geeft daarnaast aan dat de zaak Jansen Steur zijn of haar eigen werk als arts heeft beïnvloed. Ze stellen zich defensiever op door extra te documenteren, leggen meer vast in dossiers, 'dubbelchecken' diagnoses vaker en raadplegen bij twijfel eerder een collega. 'Nog beter aan dossiervorming doen - ten koste van de tijd voor een patiënt - en patiënten eerder het advies geven ergens een second opinion te laten doen indien ze aan mijn mening of advies twijfelen,' licht een arts toe. Sommige artsen die deelgenomen hebben aan het onderzoek geven aan dat 'Jansen Steur' door patiënten in de spreekkamer wordt genoemd.

Extra toezicht is volgens een meerderheid (75%) van de medici niet nodig om een zaak als Jansen Steur in de toekomst te voorkomen: één op de zes artsen (17%) zou dat het liefst wel zien. Deelnemers geven verder aan dat de cultuur nog wat gesloten is en dat collega's onderling meer zouden moeten overleggen en elkaar durven aanspreken.  

Om 14:00 uur wordt deze uitslag besproken in Radio EenVandaag. Vanavond in EenVandaag presenteert Gijs Rademaker de uitslagen van dit onderzoek en zal tuchtrechtspecialist Annemarie Smilde van VvAA een toelichting geven in de studio.

Over dit onderzoek

Aan het onderzoek deden 631 artsen mee die aangesloten zijn bij VvAA. Alle beroepsgroepen / functietypen zijn naar verhouding vertegenwoodigd. Het onderzoek vond plaats van 16 tot en met 18 juni 2015.

VvAA is een ledenorganisatie en zorgdienstverlener voor meer dan 117.000 zorgprofessionals.

De software van de onderzoeken is van Vision Critical. 

Download

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Arrestatiebevel tegen Israëlische premier Benjamin Netanyahu is 'goede ontwikkeling' voor Internationaal Strafhof, zegt hoogleraar

Arrestatiebevel tegen Israëlische premier Benjamin Netanyahu is 'goede ontwikkeling' voor Internationaal Strafhof, zegt hoogleraar
Het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC) heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu.
Bron: EPA

Het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC) heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu, oud-defensieminister Gallant en Hamas-leider Al Masri. Het ICC wil de drie vervolgen voor oorlogsmisdaden.

Het ICC wil deze drie hoofdrolspelers in de oorlog in Gaza berechten, omdat het Strafhof ze verdenkt van misdaden tegen de menselijkheid sinds 7 oktober 2023. Hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam Göran Sluiter noemt het 'een goede ontwikkeling' dat er nu een arrestatiebevel ligt.

'Had wel wat sneller gemogen'

Hoewel hoofdaanklager Karim Khan van het ICC afgelopen mei al bekend maakte arrestatiebevelen te willen uitvaardigen, heeft het uiteindelijk 6 maanden geduurd voordat het Strafhof dat in de praktijk bracht. "Dat is ongebruikelijk lang en had van mij wel wat sneller gemogen", zegt strafrechtdeskundige Sluiter.

"Ik vind het belangrijk dat de rechter ernaar heeft kunnen kijken en heeft geoordeeld dat er bewijs is voor het plegen van meerdere internationale misdrijven. Het is een eerste stap naar de rest van de procedure", zegt hij. "Het te hopen dat er uiteindelijk ook verdachten worden aangehouden."

'Israël vertraagde het arrestatiebevel'

Waarom het zo lang voordat het ICC de arrestatiebevelen uitvaardigde? "Dat heeft ermee te maken dat Israël zich op een gegeven moment in die procedure heeft gemengd", legt Sluiter uit. Volgens hem heeft Israël zoveel mogelijk heeft geprobeerd om de zaak bij het Internationaal Strafhof te vertragen.

Ook vanuit Nederland: "Er ligt daarom ook een aangifte bij het Openbaar Ministerie tegen organisaties, groeperingen en mensen die verbonden zijn aan Israël en eerder al hebben geprobeerd om dit strafrechtelijk onderzoek te frustreren."

Bekijk ook

VS 'ontstemd'

Dat laat volgens Sluiter zien dat er veel weerstand is. En de kans bestaat dat die weerstand alleen nog maar zal toenemen. Zo verwacht de strafrechtdeskundige dat er ook veel weerstand komt vanuit Amerika.

"Zeker met de verkiezing van Donald Trump, die in het verleden ook al sancties heeft ingesteld tegen het Internationaal Strafhof." In een eerste reactie laat het Witte Huis weten 'ontstemd' te zijn op de arrestatiebevelen.

Onafhankelijk opereren

"Het is een goed teken dat het Internationaal Strafhof zich niet onder druk heeft laten zetten door Israël of de te verwachte reactie vanuit Amerika", vindt Sluiter

"Het ICC moet volledig onafhankelijk opereren ten aanzien van landen in de wereld en ten aanzien van de internationale politiek. Maar dat heeft gelukkig geen rol gespeeld."

Bekijk ook

Israël en Amerika erkennen ICC niet

De kans dat er daadwerkelijk arrestaties worden uitgevoerd en Netanyahu achter de tralies verdwijnt, blijft klein, denkt Sluiter. Zo erkennen niet alle landen het ICC, waaronder Israël, de Verenigde Staten en een flink aantal andere landen. Zij hebben dus geen verplichting om met het Internationaal Strafhof samen te werken en kunnen deze arrestatiebevelen ook naast zich neerleggen.

"Landen die partij zijn bij het Statuut van Rome, hebben de verplichting om vanaf vandaag Netanyahu en Galland aan te houden als zij zich op hun grondgebied begeven", legt Sluiter uit. Hij denkt dat Netanyahu daarom ook wel even zal nadenken waar hij veilig naartoe kan reizen en of er daar een risico is om gearresteerd te worden.

'Kom niet naar Nederland'

De strafrechtdeskundige zegt dat het daarom voor Netanyahu geen goed idee is om naar Nederland te komen. Hoewel de minister van Buitenlandse Zaken in mei eerst forse kritiek uitte op de aanklager van het ICC voor een arrestatiebevel, heeft hij nu gezegd dat Netanyahu gewoon wordt aangehouden.

"Enig misverstand daarover is nu uit de weg geruimd. Landen die het Internationaal Strafhof erkennen, zijn verplicht om die arrestatiebevelen uit te voeren."

Het ICC wil de de drie vervolgen voor oorlogsmisdaden in Gaza-oorlog.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Medicijnen uit buitenland halen wordt lastiger door uitspraak hoogste bestuursrechter, zorgen bij patiënten: 'Met stress naar apotheek'

Medicijnen uit buitenland halen wordt lastiger door uitspraak hoogste bestuursrechter, zorgen bij patiënten: 'Met stress naar apotheek'
Een apothekersassistente zoekt medicijnen bij elkaar
Bron: ANP

In Nederland is regelmatig een tekort aan medicijnen tegen aandoeningen als hartklachten, luchtwegproblemen of jicht. Vroeger konden die medicijnen in bulk uit het buitenland gehaald worden, maar dat mag nu alleen nog maar per individueel geval.

En dat is een probleem. Om een idee te geven van de impact van het medicijntekort: 1 op de 7 Nederlandse patiënten is afhankelijk van geïmporteerde medicijnen omdat er hier een tekort aan is. Dat bleek uit een inventarisatie door NRC begin dit jaar.

Preferentiebeleid

Het medicijntekort treft mensen met allerlei aandoeningen, van jicht tot een hoge bloeddruk. Over de oorzaken hiervan is al veel geschreven. Zo is Nederland afhankelijk van fabrieken in het buitenland. Als daar de grondstof voor de medicijnen niet voorhanden is, merken wij dat ook. Een andere oorzaak is dat Nederlandse verzekeraars alleen het goedkoopste middel vergoeden binnen een groep van vergelijkbare geneesmiddelen.

Dit zogenoemde 'preferentiebeleid' is bedoeld om de zorgkosten en daarmee de zorgpremie laag te houden en dit leidt ook daadwerkelijk tot kostenbeheersing. Nederland geeft minder uit aan geneesmiddelen dan andere Europese landen. Maar volgens sommige apothekers leidt het beleid er inmiddels toe dat mensen geen goede toegang hebben tot medicijnen.

Bekijk ook

Alternatieve route afgesloten

Tot nu toe maakte de minister het met een speciale regeling mogelijk dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) via een 'tekortenbesluit' toestemming gaf om geneesmiddelen uit het buitenland te importeren als er een tekort is. Door een uitspraak van de Raad van State is dat vanaf nu niet meer mogelijk voor patiëntengroepen maar alleen nog voor individuele gevallen.

De Raad van State argumenteert dat de ministeriële regeling waarmee de IGJ toestemming kan geven voor het importeren van medicijnen zonder voorafgaand verzoek van een arts, in strijd is met de Geneesmiddelenwet. Dat betekent dat zorgverleners voor elke patiënt zo'n aanvraag moeten doen en dat de toegang tot medicijnen waar mensen afhankelijk van zijn wéér moeilijker is geworden.

Gevolgen voor hersenfuncties

En dat heeft voor patiënten flinke gevolgen, weet ook beleidsmedewerker van de Parkinson Vereniging Jobien Wind (61). "Zonder medicatie krijg je situaties dat mensen met parkinson in een stoel zitten en 3 uur later daar nog zitten, stil gevallen. En dat is dan het leven", vertelt ze.

Jobien werd zelf 10 jaar geleden gediagnostiseerd met parkinson en merkt zelf de gevolgen van de tekorten: "Laatst had ik 4 dagen niet genoeg Levodopa", zegt ze. Dat is een medicijn dat hetzelfde werkt als de stof dopamine, die nodig is voor veel hersenfuncties. "Ik kon niet goed lopen, niet goed praten, niet omdraaien in bed en niet goed nadeken. Als ik niet genoeg medicatie heb, vragen mensen op straat of ik dronken ben. Dat is naar."

Bekijk ook

'Zou niet nodig moeten zijn'

Net als veel patiënten is Jobien volledig afhankelijk van welke middelen er bij de apotheek beschikbaar zijn. "Er is al veel stress als je überhaupt naar de apotheek gaat. Je moet hopen dat je medicatie er is." Als ze aankomt checkt ze alle geneesmiddelen ook. "Ik bekijk alles, want ik wil niet meer wisselen van merk. Ook dat kan gevolgen hebben."

Om haar heen merkt ze dat sommigen fulltime bezig zijn met het verzorgen van medicatie voor hun partner. "Die moeten ruzie maken bij de apotheek om medicatie te krijgen waar hun partner van afhankelijk is. Dat zou niet nodig moeten zijn."

Terug naar tekentafel

Dus wat is de oplossing? Volgens Jobien is het belangrijk om minder afhankelijk te worden van medicijnen die worden geproduceerd in China en India. Bovendien wordt ook de import van geneesmiddelen uit Europese landen moeilijker door de uitspraak van de Raad van State.

Die betekent in ieder geval dat de minister terug moet naar de tekentafel en een andere manier moet bedenken om het medicijntekort aan te pakken. Minister Fleur Agema van Volksgezondheid laat weten de uitspraak te bestuderen en 'zo snel als mogelijk bekijken of en hoe wet- en regelgeving hierop aangepast kunnen worden'.

Rem op medicijnen uit het buitenland raakt patiënten: minister moet terug naar de tekentafel

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant