radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Opiniepanel: opkomst referendum boven 30%

Opiniepanel: opkomst referendum boven 30%

Op 6 april is het raadgevend referendum over het associatieverdrag, vorig jaar afgedwongen door actiecomité GeenPeil. In aanloop naar het referendum gaat EenVandaag de leden van het EenVandaag Opiniepanel regelmatig om hun mening vragen over de verschillende aspecten van het referendum, het verdrag en het debat eromheen. We doen dat in samenwerking met prof. dr. Joop van Holsteyn van de Universiteit Leiden, tevens adviseur van het EenVandaag Opiniepanel.   

Eind december vond onze nulmeting plaats. Van de kiezers die al weten wat ze dan willen stemmen, zegt vooralsnog bijna driekwart van plan te zijn om tegen ratificatie van het associatieverdrag met Oekraine te stemmen. Een kwart zou voor stemmen. Maar nog niet iedereen weet wat te stemmen op 6 april: 12 procent van de mensen die zeker gaat stemmen heeft nog geen keuze gemaakt.

Daarnaast zou de opkomst voor het referendum volgens onderzoek van EenVandaag (ruim) boven de in de referendumwet genoemde opkomstdrempel van 30 procent uitkomen. Van de ruim 27.000 ondervraagden zegt 53 procent namelijk “zeker” te gaan stemmen en nog eens 17 procent dat “waarschijnlijk” te gaan doen. Ook als we in ogenschouw nemen dat de deelnemers van het Opiniepanel een verhoogde politieke en maatschappelijke belangstelling hebben (en dus eerder neigen tot stemmen dan mensen die geen lid zijn van het panel) is het aannemelijk dat de grens van 30 procent gehaald wordt. 

Aan dit onderzoek deden 27.151 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 18 tot en met 28 december 2015. Na weging is het onderzoek representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. 

Download

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dit is hoe veroordeelden in aanmerking kunnen komen voor gratie in Nederland

Dit is hoe veroordeelden in aanmerking kunnen komen voor gratie in Nederland
In Nederland ligt de beslissing voor een gratieverzoek bij de minister of staatssecretaris.
Bron: ANP

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gratie verleend aan zijn zoon Hunter Biden. Hij werd in juni schuldig bevonden aan de illegale aanschaf van een wapen. Maar door gratie ontkomt zijn zoon aan een gevangenisstraf. Hoe zit dat eigenlijk in Nederland?

Gratie is vermindering, verandering of kwijtschelding van een straf of maatregel die de rechter heeft opgelegd. Je kunt in Nederland al voor geldboetes vanaf 340 euro gratie vragen, tot en met veroordelingen tot levenslang. In de eerste 6 maanden van 2024 zijn er 362 gratieverzoeken geweest, daarvan zijn er 69 toegekend.

Vorstelijke macht

Richard van der Weide is strafrechtadvocaat en heeft meerdere keren een gratieverzoek ingediend. Het verlenen van gratie is van oudsher een speciaal recht voor de monarch, de koning dus.

"Je ziet het ook nog wel in tekenfilms. Dan was er een koning die op zijn troon zat. Vervolgens kwam de dorpeling langs en ging de rechtszaak voor zichzelf voeren. De koning zei dan: 'je krijgt gratie of je krijgt het niet'. Dus oorspronkelijk ligt die macht bij de vorst", vertelt journalist en historicus Coks Donders daarover.

Advies van OM en rechter

Sinds 1848 heeft Nederland ministeriële verantwoordelijkheid, waardoor de beslissing voor een gratieverzoek uiteindelijk bij de minister of staatssecretaris ligt. "Het is formeel de koning, maar de staatssecretaris beslist. De koning gaat echt niet achter zijn bureau al die gratieverzoeken beoordelen", zegt strafrechtadvocaat Van der Weide.

Bovendien gaat een gratieverzoek eerst nog langs de rechter en het Openbaar Ministerie. "Het gratieverzoek wordt gestuurd voor advies naar het OM en naar de rechter. Als die negatief adviseren, dan leidt dat ook meestal tot een afwijzende beslissing op het verzoek. De rechter die uiteindelijk betrokken is geweest bij de zaak, heeft daar wel degelijk een adviserende stem in."

Bekijk ook

Alleen in schrijnende situaties

De strafrechtadvocaat komt gratieverzoeken in zijn werkveld vooral tegen bij vrijheidsstraffen. Iemand heeft dan een gevangenisstraf en moet deze in de gevangenis of in een huis van bewaring uitzitten. In een aantal situaties kan een gratieverzoek een oplossing zijn. Zo kan het een uitkomst bieden als de uitvoering van een gevangenisstraf voor een veroordeelde belastend is, legt Van der Weide uit.

"De straf leidt dan tot een schrijnende situatie in de privésfeer of medische sfeer. Je moet bijvoorbeeld denken aan mensen die terminaal zijn die dan nog een aantal jaren of maanden de gevangenis in moeten. In die gevallen kun je een gratieverzoek indienen", legt de strafrechtadvocaat uit.

Strafvermindering of andere straf

Een gratieverzoek heeft dus alleen een kans van slagen op het moment dat er sprake is van gewijzigde omstandigheden die de rechter tijdens de behandeling van de zaak niet kende, vervolgt Van der Weide.

"Het kan alleen op het moment dat de straf onherroepelijk is, dus niet meer naar een hoger rechtscollege kan, en de straf daarmee vaststaat. En daarnaast moet er sprake zijn van nieuwe omstandigheden, die als het bekend zou zijn geweest bij de behandeling van de zaak tot een ander oordeel zou hebben geleid bij de rechter." Vervolgens kan er worden besloten voor een gedeeltelijke of gehele kwijtschelding, of een omzetting van de straf.

Bekijk ook

Frank Masmeijer

Een bekend voorbeeld van iemand die in Nederland gratie is verleend, is voormalig tv-presentator Frank Masmeijer. Hij zat 9 jaar in de gevangenis voor betrokkenheid bij cocaïnehandel.

Masmeijer moest eigenlijk nog anderhalf jaar toen hij in juli 2022 gratie van de koning kreeg en vervroegd vrijkwam.

'Dat bestaat niet in Nederland'

Toch verschilt Nederland erg met Amerika. Daar is de situatie vooral politiek gekleurd omdat de president zijn eigen zoon gratie heeft verleend. In Nederland komt dat haast niet voor. "Hier wordt echt alleen gekeken of die straf nog rechtvaardig is. Maar het kan ook dat een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wordt omgezet naar een werkstraf", vertelt Van der Weide.

Over de situatie in Amerika is de strafrechtadvocaat duidelijk: "Dat een president in Amerika zijn eigen zoon kan pardonneren, vind ik vanuit rechtsstatelijk oogpunt potsierlijk. Dat bestaat in Nederland niet."

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gratie verleend aan zijn zoon. Hunter Biden

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Politiek Den Haag moet vakmanschap veel meer waarderen, vindt loodgieter en influencer Anouar

Politiek Den Haag moet vakmanschap veel meer waarderen, vindt loodgieter en influencer Anouar
TikTok en YouTube populaire Haagse loodgieter Anouar Otmane.
Bron: EenVandaag

Het aantal mbo-studenten daalt. Politiek Den Haag zou zich veel meer moeten inspannen om jongeren enthousiast te maken voor een vakopleiding, vindt de op TikTok en YouTube populaire Haagse loodgieter Anouar. "Zonder installateurs wordt het een puinhoop."

Bijna dertig jaar in het vak zit hij al, de loodgieter Anouar Otmane. Via TikTok en YouTube deelt hij met zijn honderdduizenden volgers zijn liefde voor het vak. "Ik probeer echt het vak te promoten", zegt hij.

Vakmensen

En dat is nodig, het aantal jongeren dat een vakopleiding volgt, daalt. Rond 2020 volgden een half miljoen studenten een beroepsopleiding aan een MBO, maar de laatste jaren is dit aantal aan het dalen. Tot grote zorg van de MBO Raad, die vreest dat er straks een nog groter tekort aan vakmensen is.

Dat ziet ook Otmane. "We hebben te weinig vaklieden om mensen een mooi warm huis te geven", vertelt hij. De loodgieter komt op het moment om in het werk. "Het is gewoon echt veel te druk, de vraag is echt gigantisch. We moeten heel veel mensen teleurstellen."

Focus

Het zou goed zijn als meer mensen kiezen voor het vak loodgieter, vindt hij. "Nieuwe jongeren die voor dit leuke vak kiezen." Dat hij goed was met z'n handen, viel op school al vroeg op. "Want je bent zo goed in wat je doet hier." Hij kon al snel bij een bedrijf terecht voor een opleiding.

Hij werkte een tijdje in loondienst, maar Otmane heeft inmiddels z'n eigen bedrijf. "Ik had al snel door: ik wil meer bereiken", vertelt hij. "Op een gegeven moment had ik echt de focus, ik ga voor mezelf beginnen. Dat is een van de beste keuzes ooit geweest."

Bekijk ook

'Als je weet hoeveel wij moeten leren'

Veel jongeren hebben die sturing niet, ziet hij. Dat er wordt neergekeken op het MBO vindt hij een 'foute' gedachte. "Want als je weet hoeveel wij moeten leren en door moeten blijven studeren... Het is een vak dat echt ieder jaar verandert en als je zegt, nu heb ik even rust, dan raak je achter."

Door nieuwe wetten en regels moeten loodgieters zich continu bijven bijscholen. "Ik heb altijd cursussen genomen en nu ook weer met de nieuwe regels van de CO-Vakmanschap voor warmtepompen."

Vindingrijk zijn

Loodgieters moeten oplossingsgericht zijn. "Het is elke keer net even anders", vertelt hij. "Je moet net even een andere oplossing vinden en vindingrijk zijn. Er is geen handboek eigenlijk, je moet het gewoon kunnen oplossen".

Politiek Den Haag zou meer waardering moeten hebben voor vakmanschap, concludeert de populaire loodgieter. "Kun jij je een leven voorstellen zonder installateurs en loodgieters? Dat betekent dat als je naar de wc moet, dat het een puinhoop wordt als je geen installateur hebt."

Bekijk ook

Meer geld vrijmaken

"We kunnen niet zonder ziekenhuizen, maar we kunnen ook niet zonder installateurs", vervolgt Otmane. "En het moeten goede zijn. De techniek verandert, we moeten duurzamer worden."

En daarvoor moeten de opleidingen ook veel beter worden, vindt Otmane. "Vanuit de overheid moet meer geld worden vrijgemaakt om jongeren aan te moedigen voor het vak te kiezen."

Politiek Den Haag moet veel meer waardering hebben voor vakmanschap, vindt loodgieter Anouar

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant