Een ruime meerderheid van de politiemensen (70 procent) vindt dat zij kerntaken als het opsporen van misdrijven en het handhaven van de orde, niet naar behoren kan uitvoeren. Dit blijkt uit een onderzoek van EenVandaag onder 4600 agenten, in samenwerking met alle Nederlandse politiebonden. De ondervraagden, van straatagent tot rechercheur, besteden gemiddeld tweederde (63 procent) van hun tijd aan administratie. De agenten ervaren dit als zeer frustrerend, zo blijkt uit de duizenden reacties.

Ouderwets computersysteem

Te veel papierwerk en de bureaucatie worden door 82 procent van de deelnemers als de grootste problemen gezien. Zeven van de tien politieagenten zeggen zoveel tijd kwijt te zijn aan administratieve taken dat ze hun eigenlijke werk niet of niet goed kunnen vervullen. Ze hebben daarbij veel kritiek op het computersysteem van de politie dat ze als ‘ouderwets’ en ‘tijdrovend’ typeren.

Een reactie:

‘Ik werk op de centrale meldkamer. Wij doen de aansturing van alle

eenheden in de regio. Regelmatig komt het voor dat politiemensen langdurig bezet zijn met administratieve taken of met de afhandeling van lopende zaken, waardoor (urgente) meldingen langer dan wenselijk blijven liggen. We komen als politie veel te weinig aan de hulpverlening toe.’

Geen tijd voor aangiften

Gebrek aan mankracht is volgens de deelnemende agenten het tweede grote probleem (79 procent), waar de politie mee kampt. Zo kunnen veel aangiften met serieuze aanknopingspunten niet in behandeling worden genomen. Agenten nemen regelmatig aangiften op, waarvan zij bij voorbaat weten dat ze niet verder onderzocht worden. Dit tot grote frustratie van de agenten zelf, die het moeilijk vinden om aan het publiek uit te leggen dat hun aangifte op de plank blijft liggen. Het gaat hierbij niet alleen om fietsendiefstallen, maar ook om zwaardere zaken als gewelds- en zedendelicten. Sommige politiemensen gaan zelfs zo ver dat ze in hun vrije tijd slachtoffers van schrijnende zaken helpen.

Meer plankzaken

Van de ondervraagden die aangiften opnemen en behandelen denkt 59 procent dat het aantal zaken met aanknopingspunten dat niet in behandeling wordt genomen in 2010 is toegenomen ten opzichte van 2009.

Een reactie van een rechercheur:

‘Hoe dat in de praktijk werkt? De zwaarste taken doen we eerst. De tijd die overblijft besteden we aan de rest. Als je pech hebt komt je woninginbraak onderaan de stapel te liggen. Dat is niet uit te leggen. Je kunt stellen dat de misdaadbestrijding in Nederland faalt ja.’

Agressieve houding burgers

Op straat neemt de agressie tegen de politie toe, zo ervaren agenten dat zelf. Ruim driekwart (78 procent) vindt dat het geweld de afgelopen vijf jaar extremer is geworden. 43 procent is zich de afgelopen twee jaar minder veilig gaan voelen. Eén op de vijf (22 procent) zegt dat er wijken zijn waar ze vanwege de dreiging van geweld liever niet werken.

Een ruime meerderheid (59 procent) van de agenten die op straat werken vindt dat ze onvoldoende mogelijkheden hebben om geweld aan te pakken. Ze zouden meer bevoegdheden willen hebben om harder op te treden.

Politiek

Korpschef Frans Heeres van de politie Midden- en West Brabant vertelt in de uitzending van EenVandaag over de omstandigheden waarin zijn korps werkt. Hij noemt de situatie zorgelijk. De grens van wat de politie aankan is wat hem betreft in zicht en nieuwe bezuinigingen zijn onaanvaardbaar.

De PVV (34 procent) en VVD (25 procent) worden door de politiemensen die meededen aan het onderzoek het best in staat geacht om de problemen bij de politie op te lossen.

Uitzending EenVandaag

EenVandaag besteedt op donderdag 16 september uitgebreid aandacht aan het onderzoek. Politiemensen vertellen in de uitzending over de problemen waar ze in de dagelijkse praktijk tegenaan lopen.

Op vrijdag 17 september presenteert EenVandaag de resultaten van een tweede onderzoek onder 21.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel. In dit onderzoek staat de vraag centraal of mensen nog aangifte doen van een misdrijf en wat er met hun aangiften gebeurt. In de uitzending vertellen slachtoffers wat het voor hen betekent dat hun aangifte niet in behandeling wordt genomen.

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na anderhalf jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening een asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna twee jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen, maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen: dat is een Dublinclaim.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat twee maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt, of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

1 op 6 Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts 1 op de 6 Dublinclaims die Nederland in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen drie jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van anderhalf jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na achttien maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan een hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet in de cijfers vaak staan: 'met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren, en wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die achttien maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

Ook de gemeente Amsterdam helpt deze groep in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt drie jaar in plaats van achttien maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen om dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die drie jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.